უკან

სვეტოვანი დიაგრამები (bar chart) გამოიყენება სხვადასხვა კატეგორიების მქონე მონაცემების შედარებისთვის

ხაზოვანი ჩარტები (line graph) - გამოიყენება ტენდენციების საჩვენებლად და დროის მანძილზე მონაცემების გამოსახატად. ასევე, ცვლადების ურთიერთკავშირის საჩვენებლად

წერტილოვანი ჩარტი (Scatter plot) - უკეთესია განაწილებისა/გავრცელებისა და ურთიერთკავშირის საჩვენებლად

წრიული დიაგრამა (pie chart) - გამოიყენება მხოლოდ სტრუქტურის საჩვენებლად. არასდროს გამოიყენოთ ის შედარებისთვის! იგი ძირითადად გამოსახავს საგანს, როგორც ერთ მთლიანობას, ან ჯამურ მაჩვენებელს.

რუკები - გამოიყენება გეოგრაფიულად განაწილებული მონაცემების შესადარებლად/საჩვენებლად

პიქტოგრამა - ადამიანის, ობიექტის გამოსახულებით მონაცემების შედარება

ცხრილი (Tables)

ცხრილი ყველანაირი ტიპის გრაფიკის წყაროა. სწორედ მასზე მოცემული რიცხვებით იგება ცალკეული ტიპის გრაფიკები. თუმცა, ზოგჯერ ცხრილი უკეთ და მარტივად გადმოსცემს მონაცემების სათქმელს. ზოგადად, ცხრილს გამოიყენებენ შედარების, შემადგენლობის ან კავშირის საჩვენებლად. ცხრილს იყენებენ მაშინ, როცა:

✔ მნიშვნელოვანია თითოეული რიცხვის გამოყენება/დათვალიერება;

✔ გჭირდებათ ზუსტი ციფრები;

✔ მოცემულია განსხვავებული ტიპის/კატეგორიის მონაცემები, რომელთა ერთმანეთისთვის შედარება არარელევანტურია, თუმცა მნიშვნელოვანია, რომ ერთ ცხრილში იყოს ნაჩვენები;

✔ მოცემული რიცხვები რამე ტენდენციას არ აჩვენებს და მხოლოდ რაოდენობრივი ინფორმაციის შემცველია.

ვერტიკალური სვეტოვანი დიაგრამა (Column Charts)

ყველაზე ხშირად გამოყენებადი დიაგრამაა. იგი საუკეთესოდ ადარებს საგნებს, როცა მათი რიცხვის/წონის გამოსახვაც მნიშვნელოვანია. მომხმარებელს შეუძლია კონკრეტული სვეტით გამოსახული რიცხვი შეადაროს სხვადასხვა კატეგორიაში იმავე მაჩვენებელს, ან დააკვირდეს დროის გარკვეულ პერიოდში დაფიქსირებულ ცვლილებებს. სვეტოვანი დიაგრამის გამოყენებისთვის გირჩევთ:

✔ შედარებისას გამოიყენეთ სვეტოვანი დიგრამა თუ რიცხვების კატეგორია ძალიან ბევრი არ არის - ხუთამდე კატეგორია მისაღებია, მაგრამ არა შვიდზე მეტი კატეგორია;

✔ თუ მონაცემთა ერთი კატეგორია დროა - წელი, კვარტალი, თვე, კვირა, დღე ან საათი - გირჩევთ ამგვარი მონაცემები ჰორიზონტალურ ღერძზე განალაგოთ;

✔ დიაგრამაში დრო მარცხნიდან მარჯვნივ, და არა ზევიდან ქვევით, უნდა იყოს განლაგებული;

✔ რიცხობრივი ღერძი უნდა იწყებოდეს 0-დან. წინააღმდეგ შემთხვევაში, მონაცემთა განსხვავების პროპორციულობა არასწორად შეიძლება აღიქვას მკითხველმა.

სვეტოვანი ჰისტოგრამა

გამოიყენება ერთი ცვლადის სხვადასხვა კატეგორიის მიხედვით განაწილებისა და კავშირის/თანაფარდობის საჩვენებლად. ჰისტოგრამის კარგი მაგალითია, თუ ვაჩვენებთ მონაცემებს ცალკეული ასაკის ჯგუფის ადამიანების მიხედვით. მაგალითად, დანაშაულის სტატისტიკა ასაკობრივი ჯგუფის მიხედვით.

შევსებული (Stacked) სვეტოვანი დიაგრამა

გამოიყენება შემადგენლობის საჩვენებლად. რეკომენდირებული არ არის მისი გამოყენება, თუ დიაგრამით წარმოსაჩენი ნივთი ოთხზე მეტი კომპონენტისგან შედგება. შედარებისას ასევე, სასურველია, შემადგენელი ნაწილები ძალიან განსხვავებულნი არ იყვნენ ზომებში. წინააღმდეგ შემთხვევაში, რთული იქნება დიგრამაზე გამოსახული მონაცემების ეფექტური კომუნიკაცია.

სვეტოვანი დიაგრამა (Bar Charts)

რეალურად არის ჰორიზონტალური სვეტოვანი დიაგრამა. თუ საჭიროა ბევრი კატეგორიის მონაცემების გამოსახვა, სასურველია ეს დიაგრამა გამოიყენოთ. თუმცა, 15 კატეგორიაზე მეტი რიცხვების გამოსახვა არც ამ ტიპის დიაგრამითაა რეკომენდირებული. 

სვეტოვანი (Bar) ჰისტოგრამა დიაგრამა

ეს დიაგრამა ყველაზე ხშირად გამოიყენება სხვადასხვა კატეგორიით (ასაკი, გენდერი) მოსახლეობის განაწილების საჩვენებლად.

შევსებული სვეტოვანი დიაგრამა (Stacked Bar Chart)

სასურველია მაშინ გამოიყენოთ, როცა ცოტა ცვლადია და გსურთ გამოსახოთ მისი შემადგენლობა (და არა შედარება). ეს დიაგრამა ნაკლებად გამოდგებათ შედარებისა და დამოკიდებულების/კავშირის ანალიზისთვის.

ხაზოვანი დიაგრამა (Line Charts)

ხაზოვანი დიგრამაც ერთ-ერთი ხშირად გამოყენებადი გრაფიკული გამოსახულებაა. იგი კარგად გამოსახავს ტენდენციებსა და დროში მონაცემების ცვლილებას. გარდა ამისა, მონაცემების ჩვენება მაშინაც მოსახერხებელია, როცა საჭიროა ათობით რიცხვის ჩვენება (20-ზე მეტის).

დროის ცხრილი (Timeline charts)

იგი ხაზოვანი დიაგრამის სახესხვაობაა. მათ შორის განსხვავება მხოლოდ იმაშია, რომ დროის ცხრილის შემთხვევაში შესაძლებელია ტენდენციების უფრო დეტალურად ნახვა/ჩაშლა, რადგან ის ცვლილებას დღეების, საათების ან/და უფრო მოკლე პერიოდულობით გამოსახავს. მომხმარებელს შეუძლია ეს ცვლილებები სასურველი პერიოდულობის ჭრილში იხილოს.

ამ ტიპის ცხრილს ყველაზე ხშირად იყენებენ დროის გარკვეულ პერიოდში საფონდო ბირჟის ფასის, ვებგვერდის მომხმარებელთა რაოდენობისა და გაყიდვების მაჩვენებლების ცვლილების საჩვენებლად.

დიაგრამა უბნებით (Area Charts)

იგი არსობრივად ხაზოვანი დიაგრამაა და კარგად აჩვენებს ტენდენციებსა და შედარებებს. ამ დიაგრამაში ხაზის ქვემოთ არსებული სივრცე შევსებულია, რის გამოც იგი კარგად აჩვენებს დროის პერიოდში მომხდარი ცვლილებების მოცულობას/ოდენობას (მაგალითად, დასაქმებულთა რაოდენობა, დანაზოგის მოცულობას და ა.შ.). გაითვალისწინეთ, არ გამოიყენოთ ეს დიაგრამა საფონდო ბირჟისა და ფასთა ცვლილებების საჩვენებლად.

შევსებული არეალის დიაგრამა (Stacked Area)

კარგად აჩვენებს დროის მონაკვეთში შემადგენლობის ცვლილებას. მაგალითად, ინტერნეტ ბაზარზე მთავარ მოთამაშეთა შორის მომხმარებელთა განაწილების ცვლილება ბოლო რამდენიმე წლის მანძილზე. მნიშვნელოვანია, დიაგრამა ფერადი იყოს, თუმცა ფრთხილად შეარჩიეთ, რადგან მონაცემების აღქმა მარტივი უნდა იყოს.

წრიული დიაგრამა

ეს დიაგრამა ხშირად გამოიყენება, თუმცა ბევრჯერ არასწორადაც. როგორც წესი, წრიული დიაგრამა გამოსახავს ერთი მთლიანი საგნის (მაგალითად, ბიუჯეტი, მოსახლეობის რაოდენობა) განაწილებას და შემადგენელი ნაწილების ოდენობას/პროცენტულ განაწილებას. ამიტომაც, ეს დიაგრამა ყველაზე კარგად გამოსახავს შემადგენლობასა ან/და დამოკიდებულებას/კავშირს.

არაეფექტურია მისი გამოყენება, თუ შემადგენელი ნაწილები ბევრია (სასურველია ექვსზე ნაკლები იყოს) ან მათ მოცულობებს შორის დიდი სხვაობა არ არის.

გაითვალისწინეთ, არ გამოიყენოთ წრიული დიაგრამა თუ გსურთ ინდივიდუალური კატეგორიების შედარება. ამისთვის სვეტოვანი დიგრამა გამოგადგებათ. თავი აარიდეთ 3D ან სხვა ეფექტების გამოყენებას, რადგან შეიძლება სიზუსტე დაიკარგოს და პროპორციები არასწორად გამოისახოს. 

გაბნეული დიაგრამა (Scatter Charts)

ეს დიაგრამა ძირითადად ურთიერთქმედების/კორელაციისა და განაწილების ანალიზისთვის გამოიყენება. მისი დახმარებით შეიძლება აჩვენოთ როგორ ურთიერთქმედებს ორი სხვადასხვა ცვლადი და ერთი მეორეზე რამდენადაა დაკავშირებული. ის ასევე აჩვენებს, როგორაა განაწილებული და დაჯგუფებული მონაცემი, რითაც საშუალებას გაძლევთ გამოკვეთოთ განსაკუთრებული მახასიათებლის მქონე ობიექტები.

ბურთულოვანი დიაგრამა (Bubble charts)

დიაგრამის ეს ტიპი მაშინ გამოგადგებათ, თუ გსურთ გაბნეულ დიაგრამას ერთი განზომილება/ცვლადი დაამატოთ. გაბნეული დიაგრამა ორ ცვლადს ადარებს, ბურთულოვანი დიაგრამის შემთხვევაში კი მესამე ცვლადს ბურთულის ზომით ამატებთ. თუ ბურთულების ზომა დიდად არ განსხვავდება ერთმანეთისგან, გამოიყენეთ კატეგორიები/ლეგენდა. ეს დიაგრამა არ გამოდგებათ თუ გსურთ ცვლადები მათი ზუსტი ოდენობებით/მოცულობით შეადაროთ. მას უმეტესწილად სხვადასხვა ბიუჯეტების, ქვეყნის მოსახლეობისა თუ მსხვილი ობიექტების უხეში შედარებისთვის იყენებენ.

ბურთულოვან დიაგრამაზე მეოთხე ცვლადიც შეგიძლია დაამატოთ - ერთფერიანი ბურთულის რანჟირებით, ბურთების წრიულ დიაგრამად წარმოჩენითა და X და Y ღერძისთვის განსხვავებული მნიშვნელობის მინიჭებით. ამ შემთხვევაში ბურთულების განლაგებასაც ენიჭება მნიშვნელობა: თუ მხოლოდ Y ღერძია გამოყენებული, მაშინ Y ღერძის წვერთან რაც უფრო ახლოსაა ბურთულა, მით მაღალია მაგალითად, ნაჩვენები ქვეყნის მოსახლეობის განათლების ხარისხი. მაგრამ, თუ ორივე ღერძს გამოიყენებთ, რაც უფრო ახლოსაა წვერთან და თან რაც უფრო მარჯვნივაა ბუშტი, ამ ქვეყნის მოსახლეობა უფრო განათლებულია და დიდხანს ცოცხლობს. თუმცა, გაითვალისწინეთ, რომ დიაგრამა არ გადატვირთოთ.

ბურთულოვანი დიაგრამა ყველაზე ხშირად გამოიყენება ბაზრის დანახარჯების, შემოსავლისა და სარგებლის ურთიერთკავშირის საჩვენებლად. სტანდარტულ გაბნეულ ბურთულას შეუძლია აჩვენოს ბაზრის დანახარჯებისა და შემოსავლების პოზიტიური კორელაცია, მაშინ როცა ბურთულოვანი დიაგრამა წარმოაჩენს თუ როგორ აწვება ბაზრის დანახარჯები მოგებას.

გაბნეული და ბურთულოვანი დიაგრამა გამოიყენეთ:

✔ ორი (გაბნეული) და სამი (ბურთულოვანი) ცვლადის ურთიერთკავშირის წარმოსაჩენად;

✔ დიდი მოცულობის მონაცემებში ტენდენციების (ხაზოვანი და არახაზოვანი ტენდენციები, კორელაცია, კლასტერები ან განსაკუთრებული მახასიათებლის მქონე შემთხვევა) ჩვენება;

✔ დიდი მოცულობის რიცხვების საჩვენებლად ზუსტი დროის მითითების გარეშე. რაც მეტ მონაცემს შეიყვანთ გაბნეულ დიაგრამაზე, მით უკეთეს შედარებას გააკეთებთ;

✔ არა ზუსტი რიცხვების, არამედ ურთიერთკავშირის და ზოგადი შედარებების საჩვენებლად.

რუკების დიაგრამა

რუკები ყველაზე ეფექტურია მონაცემების გეოგრაფიულ კონტექსტში/გადანაწილების საჩვენებლად. ამით მარტივად გამოსახავთ თუ რომელი რეგიონი აჩვენებს კარგ და ცუდ შედეგებს, როგორია ტენდენციები სხვადასხვა ქვეყნის თუ ტერიტორიული ერთეულის მიხედვით. ამგვარი დიაგრამის გაკეთება შეგიძლიათ თუ იცით ადგილმდებარეობასთან დაკავშირებული შემდეგი მონაცემები: კოორდინატები, ქვეყანა, რეგიონი, მისამართი და ა.შ.

გაითვალისწინეთ, რომ რუკები მონაცემთა ზუსტი რაოდენობების შესადარებლად ნაკლებად გამოგადგებათ. ამისთვის შეგიძლიათ რუკაზე დასმული „ბუშტები” ან რიცხვები გამოიყენოთ. იმ შემთხვევაში თუ შედარებისთვის ზუსტი რიცხვების წარმოჩენა საჭირო არაა და საკმარისია ზოგადი კატეგორიების/განაწილების ჩვენება, შეგიძლიათ ცალკეული კატეგორიით დაჯგუფებული რიცხვები ფერთა განსხვავებული კომბინაციით გამოსახოთ.

როდის გამოიყენება რუკების დიაგრამა?

✔ რუკაზე რიცხობრივი მონაცემების საჩვენებლად;

✔ გეოგრაფიული ტენდენციების, გადანაწილებისა და ურთიერთკავშირის საჩვენებლად;

✔ მაშინ, როცა მონაცემებს რეგიონული კონტექსტი/მნიშვნელობა გააჩნია;

✔ თუ მონაცემები სტანდარტიზებულია და მონაცემთა დაჯგუფებისას, გეოგრაფიულ არეალს ერთი და იგივე მასშტაბი აქვს.

განტის დიაგრამა (Gantt Charts)

განტის დიაგრამა გამოიყენება პროექტების დაგეგმვისთვის. ის რეალურად წარმოადგენს პროექტის რუკას, სადაც გამოსახულია რისი გაკეთებაა საჭირო, რა თანმიმდევრობით და დროის რა მონაკვეთში. დიაგრამით შეგიძლიათ აჩვენოთ რამდენ ხანს გრძელდება პროექტი, რა რესურსია საჭირო და როგორია განსახორციელებელი ამოცანების თანმიმდევრობა და ურთიერთკავშირი. დიაგრამის შესაქმნელად საჭიროა აქტივობის საწყისი და საბოლოო თარიღების შეყვანა. უფრო რთული დიაგრამებისთვის საჭიროა შესრულების პროცენტისა ან/და სხვა აქტივობასთან დამოკიდებულების შესახებ ინფორმაციის შეყვანა.

Gauge chart

ეს დიაგრამა გამოიყენება შესრულების ინდიკატორების საჩვენებლად. ის, როგორც წესი, წარმოაჩენს ერთი ცვლადის მაჩვენებელს, რომელიც გამოსახულია ფერთა განსხვავებული კომბინაციით. ეს დიაგრამა გამოდგებათ:

✔ მიზანთან მიმართებაში მიღწეულის საჩვენებლად;

✔ პროცენტული მაჩვენებლის საჩვენებლად;

✔ ერთი ცვლადის ზუსტი მაჩვენებლის საჩვენებლად.

აღნიშნული დიაგრამის უარყოფით მხარედ შეიძლება ჩაითვალოს ის, რომ რეალურად ეს დიაგრამა წარმოაჩენს ერთ მონაცემს და იკავებს საკმაოდ დიდ სივრცეს. თუ გიწევთ რამდენიმე განსხვავებული შესრულების ინდიკატორის ჩვენება და შედარება, რეკომენდირებულია ამ დროს გამოიყენოთ სვეტოვანი დიაგრამა. ის უფრო კომპაქტურია და სხვადასხვა მაჩვენებელსაც ეფექტურად ადარებს.

მრავალღერძოვანი დიაგრამა

არის შემთხვევები, როცა ერთი დიაგრამა ვერ გადმოსცემს მთლიან ისტორიას, რადგან გსურთ აჩვენოთ სხვადასხვა ტიპის ურთიერთკავშირები და შედარებები. ამისთვის გამოდგებათ მრავალღერძიანი დიაგრამა. მისი დახმარებით, მონაცემები შეგიძლიათ გამოსახოთ ორ ან მეტ Y-ღერძზე, ერთი საერთო X-ღერძის მეშვეობით. შედეგად, ეს დიაგრამა საუკეთესოა სხვადასხვა ტიპის მონაცემების ურთიერთკავშირის, ტენდენციებისა და დამოკიდებულების საჩვენებლად.

გაითვალისწინეთ, რომ მართალია ეს დიაგრამა კომპლექსურად გადმოსცემს ცვლადების ურთიერთკავშირს, მაგრამ აუდიტორიისთვის შეიძლება რთული იყოს მისი აღქმა და წაკითხვა. ასევე, ზოგჯერ ამ დიაგრამით ცვლადების შედარებისას, ვერ ხერხდება  მათი ზუსტი ოდენობების შედარება და შესაძლებელია მხოლოდ ზოგადი ტენდენციების ჩვენება.

დროის დიაგრამა (Timeline)

გამოიყენება ფაქტების დროითი თანმიმდევრობით საჩვენებლად. ფაქტების ჩვენება იწყება ზემოთ, მარცხენა კუთხიდან და მიჰყვება სპირალური თანმიმდევრობით. ეს დიაგრამა გამოიყენება ბიოგრაფიების, ისტორიებისა და ინსტრუქციების ვიზუალიზაციისთვის.

ფურცლოვანი დიაგრამა (Radar chart)

ეს დიაგრამა გამოიყენება ერთი მთლიანი საგნის/მაჩვენებლის კომპონენტების, მახასიათებლებისა და ინგრედიენტების საჩვენებლად/გასაანალიზებლად. ცალკეული ცვლადი წარმოადგენს საგნის/მაჩვენებელის ერთ კონკრეტულ კომპონენტს/მახასიათებელს და აჩვენებს მის მოცულობას/ოდენობას. შესაბამისად, სვეტოვანი დიაგრამის მსგავსად, ერთმანეთს ადარებს ცვლადებს, თუმცა მათ შედარებაზე მეტად, ეს დიაგრამა ერთი მთლიანი საგნის/მაჩვენებლის შემადგენელი კომპონენტების ჩვენებისთვის გამოიყენება.

პოლარული ბადე (Polar grid)

ფურცლოვანი დიაგრამის მსგავსად, აჩვენებს ერთი საგნის/მაჩვენებლის მახასიათებლებს. თუმცა, მის შემთხვევაში შესაძლებელია მეტი რკალის დამატება, რადგან შეზღუდული არ ხართ კუთხეების/კატეგორიების დამატებაში.

ხის რუკა (Tree map)

ამგვარი დიაგრამა გამოიყენება, მაგალითად, ბიუჯეტის ვიზუალიზაციისთვის, როდესაც საჭიროა ბიუჯეტის შემადგენელი ნაწილების/ხარჯების გამოსახვა და განსაკუთრებით, კატეგორიების მოცულობების შედარება. რაც უფრო დიდია კატეგორიის/ცვლადის მოცულობა, მით უფრო დიდი მართკუთხედით გამოისახება იგი. მთავარია, შედარებით მცირე მართკუთხედებით გამოსახული ცვლადების დასახელება წაკითხვადი იყოს მკითხველისთვის/აუდიტორიისთვის.

მრგვალი დიაგრამა (Circular chart)

ეს დიაგრამა გამოიყენება სხვადასხვა ცვლადის სიგრძის/ხანგრძლივობის შესადარებლად. თითოეული წრე 100%-ს აღნიშნავს. ამ დიაგრამას იყენებენ დღის წესრიგების, სიცოცხლის ხანგრძლივობის, პროგრამის განხორციელების პერიოდის შესადარებლად.

ვენის დიაგრამა (Venn diagram)

იგი კარგად წარმოაჩენს ორ ან სამ საგანს/სუბიექტს შორის ურთიერთგადაფარვას. თუმცა, იგი ნაკლებად წარმოაჩენს გადაფარვის მასშტაბს.

სიმარტივე - გამოიყენეთ მაქსიმუმ ექვსი ფერი. რამდენიმე ფერის არჩევისას აუცილებლად ერთმანეთთან შეხამებადი ფერები აარჩიეთ. ასევე, გამოიყენეთ ერთი ფერის კომბინაცია. არ გამოიყენოთ 3D ეფექტები

იერარქიულობა/თანმიმდევრობა - ყველა ამბავს სჭირდება მთავარი არსი/იდეა, რომლის შესახებაც არის აგებული ანალიზი. შედარების დროს მონაცემები კლებადობით დაალაგეთ როგორც სვეტოვან, ასევე სექტორულ დიაგრამაზე. დიაგრამებზე დროის/თარიღების გამოყენებისას, დრო ჰორიზონტალურ ღერძზე განალაგეთ, მარცხნიდან მარჯვნივ

ლაკონიურობა - გამოიყენეთ მოკლე წინადადებები. აუცილებელია, რომ ვიზუალიზაციის შექმნამდე, იცოდეთ რისი თქმა გსურთ და რა არის თქვენი მთავარი მესიჯი

კრეატიულობა - ვიზუალიზაციაში გამოიყენეთ თემასთან დაკავშირებული სახუმარო / კრეატიული დიზაინი

სიცხადე - მონაცემების აღსაქმელად გამოიყენეთ ლეგენდა ან კატეგორიებს პირდაპირ მიუწერეთ შესაბამისი ახსნა. თუ მხოლოდ ერთი კატეგორიის მონაცემი გაქვთ, ლეგენდა საჭირო არაა. მთავარია აუდიტორიას გაუმარტივდეს ვიზუალიზაციაზე გამოსახული მონაცემების წაკითხვა/აღქმა

უფასო მარტივი საშუალება დროითი ჩარჩოს ფორმატში ინფორმაციის წარმოსაჩენად

უფასო საშუალება რუკის გამოყენებით მონაცემების გადმოსაცემად

ურთიერთკავშირისა და ქსელური გრაფიკების შესაქმნელი პლატფორმები

საშუალება ფერების შესარჩევად 

ფერთა გამის ბიბლიოთეკა დიზაინერებისთვის

მოცემულია 60-მდე ჩარტის ტიპი. ჩარტები შერჩევა შეიძლება მათი ტიპებისა და ფუნქციების მიხედვით